نمایش
موزه مردم شناسی خلیج فارس از بزرگ ترین موزه های هرمزگان است که در بندرعباس و در محوطه تاریخی «برکه های باران» واقع شده است. این مجموعه که از دیدنی های مهم بندرعباس به شمار می رود، در سال 1386 خورشیدی با نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان افتتاح شد. در ادامه با ساختمان موزه و گنجینه های آن آشنا می شوید.
چرا باید موزه مردم شناسی خلیج فارس را ببینیم
دلایل بسیاری بازدید از این موزه را جذاب می کند. از جمله:
- الهام گرفتن معماری بنا از بافت بومی جنوب و سنت های معماری هرمزگان
- نمایش آثار از روزگار پیش از تاریخ تا عصر قاجار در تالارهای گوناگون
- بازآفرینی زندگی مردم جنوب از طریق فضاهای صحنه آرایی شده
بخش های گوناگون موزه و آثار به نمایش گذاشته شده
این موزه در زیربنای حدود 2500 متر مربع و در سه طبقه ساخته شده است. هر طبقه به بازنمایی دوره ای خاص از تاریخ اختصاص یافته که در ادامه معرفی می شود:
امکانات و فضاهای عمومی در طبقه همکف
در همکف، فضاهای خدماتی، کتابخانه تخصصی و سالن نمایشگاه قرار دارد.
طبقه اول: بخش مردم شناسی
در این طبقه که چند بخش را در بر می گیرد، شیوه زندگی مردم جنوب در گذشته به تصویر کشیده شده است. این بخش ها شامل موارد زیر است:
بازار سنتی و داد و ستد
نخستین بخش در طبقه اول، بازار سنتی است که حال و هوای بازار و مبادلات مردم هرمزگان در گذشته را نشان می دهد.
در این قسمت 11 تندیس بزرگ مومی دیده می شود که صحنه هایی مانند نبرد و داد و ستد را بازسازی می کند. همچنین سیستم صوتی تعبیه شده، روایت این صحنه ها را پخش می کند و حس همراهی با فضا را تقویت می کند.
روایت بازپس گیری هرمز از پرتغالی ها
در سال 1507 میلادی نیروهای پرتغالی جزیره هرمز را اشغال کرده و در دماغه شمالی آن قلعه ای با تجهیزات نظامی و دفاعی ساختند.
اهداف اصلی پرتغالی ها از تصرف هرمز چنین بود:
- پیگیری منافع تجاری از مسیر دریای مکران (عمان)، خلیج فارس، هند و چین
- کسب منافع اقتصادی از طریق اخذ خراج از کشتی های بازرگانی
این رویداد همزمان با روزگار صفوی و برآمدن شاه عباس صفوی بود. در سال 1622 میلادی به فرمان شاه عباس و با سرداری «امام قلی خان» و اجاره چند کشتی از انگلیسی ها، هرمز از دست پرتغالی ها بازپس گرفته شد.
در موزه، صحنه نبرد ایرانیان با پرتغالی ها بازسازی شده است؛ با ورود به این بخش حسگرهای صوتی فعال می شود و صدای برخورد شمشیر، تفنگ سرپر، شلیک توپ و فریاد جنگجویان شنیده می شود.
در این چیدمان، پنج تندیس دیده می شود: امام قلی خان، یک سرباز ایرانی و سه سرباز پرتغالی در حال نبرد؛ فرمانده پرتغالی بر زمین افتاده و در حال جان دادن است.
دنیای صید و صیادی
در گذشته شیوه های متنوعی برای صید در هرمزگان رواج داشت و معیشت بسیاری به آن وابسته بود؛ به همین سبب حرفه هایی مانند قایق سازی، لنج سازی، توربافی و گرگوربافی رونق داشت.
این موزه بخشی ویژه با عنوان «صید و صیادی» دارد که در آن با فعال شدن سنسورها، صدای موج و مرغان دریایی شنیده می شود.
در این قسمت چهار تندیس، یک قایق و یک لنج بر پهنه آب بازسازی شده است؛ ملوانی بر عرشه سرگرم کشیدن لنگر است و در انتهای لنج، ناخدای سپیدموی کشتی دیده می شود که با دستگاه شبیه ساز باد، موهای صورتش در حرکت است.
کنار لنج، قایقی قرار دارد که مردی با تور در حال صید ماهی است و فرد دیگری صدفی را از کف دریا بالا آورده و مرواریدش را در دست دارد.
طبقه دوم موزه مردم شناسی خلیج فارس
در آخرین طبقه، تالارهای متنوعی دیده می شود که عبارتند از:
بخش باستان شناسی
در این بخش آثاری از هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد به نمایش درآمده است؛ از جمله:
- گونه های مختلف تندیس
- ظروف سنگی ساخته شده از سنگ صابون و مرمر، ظروف سفالی و آثار فلزی از مس، برنز و آهن
- سر پیکان و سرنیزه های برنزی و نمونه هایی از آثار برنزی منسوب به لرستان
- انواع ابزار و تیغه های سنگی و سفالی
تیغه های سفالی این تالار در سال 1386 خورشیدی و هنگام لایه نگاری تپه تاریخی «تم مارون» در دشت «رودان» کشف شد و تا امروز مشابهی از آن در دیگر نقاط ایران و جهان گزارش نشده است.
بخش دوره های تاریخی
آثار این بخش از مناطق بَشاگرد، نیاب، رودان و حاجی آباد هرمزگان به دست آمده و شامل مواردی مانند:
- ریتون و ظروف سفالی، زیورآلات از سنگ های قیمتی و سر پیکان های برنزی مربوط به دوره اشکانی و ساسانی
بخش دوره اسلامی
در این تالار ظروف سفالی و چینی، سبز بیدی یا سلادون، خنجرهای نقره ای، جعبه های آرایش و عطردان ها به نمایش درآمده که از سده های نخستین پس از اسلام تا دوره قاجار را در بر می گیرد.
تالار سکه ها
در این بخش سکه هایی از جنس نقره، نیکل، برنز و مس دیده می شود که متعلق به دوره های اشکانی، ساسانی، اموی، ایلخانی، تیموری، آق قویونلو، صفوی، قاجار و پهلوی است. سکه های کهن به شیوه ضربی و نمونه های متاخرتر که از میانه قاجاریه به بعد رواج یافت، ماشینی هستند.
این موزه را در سفر به بندرعباس از قلم نیندازید
موزه مردم شناسی خلیج فارس روایتگر سبک زندگی گذشته مردم جنوب است و به همین دلیل مقصد محبوب گردشگران داخلی و خارجی در سفر به این منطقه محسوب می شود. توصیه می کنیم هنگام بازدید از دیدنی های بندرعباس و این موزه، اصول گردشگری مسئولانه را در نظر داشته باشید.
نشانی موزه مردم شناسی خلیج فارس
این موزه که از بزرگ ترین مجموعه های استان هرمزگان است، در بندرعباس، بلوار پاسداران و در محوطه تاریخی «برکه های باران» قرار دارد. جایگاه دقیق آن را در نقشه زیر می بینید:
سوالات رایج درباره موزه مردم شناسی خلیج فارس
اگر پرسش دیگری دارید، در بخش دیدگاه های همین مطلب بنویسید تا پاسخ داده شود.
مهم ترین ویژگی موزه مردم شناسی خلیج فارس چیست؟
پیروی بنا از الگوی معماری جنوبی و سنتی هرمزگان، نمایش گستره ای از آثار از پیش از تاریخ تا دوره قاجار و بازآفرینی زندگی مردم جنوب در فضاهای صحنه آرایی شده از شاخصه های این موزه است.
برای معرفی زندگی مردم جنوب در موزه بندرعباس چه بخش هایی دیده می شود؟
طبقه اول موزه با چند بازسازی موضوعی سبک زندگی قدیم را نشان می دهد: بازار سنتی، روایت بازپس گیری هرمز از پرتغالی ها و بخش صید و صیادی.
غیر از مردم شناسی، چه تالارهایی در موزه هرمزگان وجود دارد؟
بخش باستان شناسی آثاری از هزاره سوم تا نخستین هزاره پیش از میلاد را در بر می گیرد؛ بخش دوره های تاریخی شامل یافته های مناطق بَشاگرد، نیاب، رودان و حاجی آباد است؛ در بخش دوره اسلامی، آثار سده های آغازین اسلام تا قاجار دیده می شود؛ و در تالار سکه، نمونه هایی از نقره، نیکل، برنز و مس مربوط به دوره های مختلف تاریخی به نمایش گذاشته شده است.
