دشت شیمبار از دیدنیهای طبیعی کمنظیر ایران است که میان مرز دو استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری قرار گرفته. به همین خاطر در منابع مختلف با نامهای دشت شیمبار خوزستان و دشت شیمبار چهارمحال و بختیاری از آن یاد میشود.
این پهنه سبز، زیستگاه عشایر لر، لک و بختیاری است و مجموعهای از جاذبههای طبیعی مانند آبشار نگین و یادمانهای تاریخی همچون بردگوریها و استودانها را در خود جای داده که پایینتر تکتک معرفی میکنیم.
نمایش
دشت شیمبار کجاست؟
این دشت سرسبز در مسیر جاده شهرکرد به اندیکا واقع شده و فاصله آن تا اهواز حدود 280 کیلومتر است. تا قلعه خواجه نزدیک به 100 کیلومتر و تا مسجدسلیمان تقریبا 150 کیلومتر راه دارید. موقعیت دقیق را در نقشه زیر میتوانید ببینید.
عکسهای دشت شیمبار
مجموعه تصاویر زیر جلوههای طبیعی و مناظر چشمگیر این دشت را نمایش میدهد:
مسیر دشت شیمبار
برای عزیمت از تهران تا دشت شیمبار باید حدود 800 کیلومتر را طی کنید که تقریبا 9 ساعت و 40 دقیقه رانندگی میشود. اگر مسیر طولانی برایتان خستهکننده است، میتوانید میانراهی در شهرهایی مانند قم یا کاشان توقف کنید. حرکت را از بزرگراه آزادگان و سپس آزادراه خلیج فارس به سمت قم آغاز کنید.
بعد از آن از کنار کاشان، نطنز و اصفهان عبور کرده و به شهرکرد برسید. سپس مسیر را به سوی اندیکا ادامه دهید و در سهراهی چلگرد-مسجدسلیمان-لیروک، به جای رفتن به اندیکا به سمت دشت شیمبار بپیچید. از این سهراهی تا دشت حدود 19 کیلومتر راه است که پیمودنش کمی بیش از یک ساعت زمان میبرد. دسترسی دقیق روی نقشه زیر مشخص شده است.
معرفی کلی دشت
شیمبار در دامنههای کوه دلا گسترده شده و با پوشش متنوعی از درختان و گیاهان شناخته میشود. وجود رودخانهای در اطراف، شادابی این پهنه را دوچندان کرده. این دشت حدود 50 هکتار وسعت دارد و از روستای سرحونی تا دامنههای دلا ادامه مییابد. در این محدوده هم دیدنیهای طبیعی مثل آبشار نگین و هم آثار تاریخی مانند تنگ بتا قرار گرفته که پیشنهاد میکنیم فرصت دیدنشان را از دست ندهید.
روستاهای پیرامون دشت محل زندگی عشایر کوچنده و ساکن است و جمعیت آنان به حدود 10 هزار نفر میرسد. مردم این ناحیه غالبا از قوم لر، لک و بختیاری هستند؛ مهربان، مهماننواز و فرهنگدوست. شغلهای اصلی، دامداری و کشاورزی است و زنان منطقه به تولید صنایعدستی مثل قالی، جاجیم، گلیم و پوشاک محلی میپردازند و آنها را در غرفههای بومی عرضه میکنند. خوراکیهای محلی خوشمزهای مانند اوترشی، کباب بختیاری، موسیر، اوبسور، قارچ سرخشده و توچری هم در اینجا امتحانکردنی است.
عشایر بختیاری هنگام کوچ به ییلاق معمولا از شیمبار عبور میکنند؛ بخش شمالی دشت نقش ییلاق را دارد و بخش جنوبی قشلاق آنان است. در فصلهای کوچ، ردیف سیاهچادرها را میبینید که با نظمی چشمنواز برپا شدهاند.
جاهای دیدنی دشت شیمبار
در این دشت هم آثار طبیعی و هم تاریخی پرشماری خواهید دید؛ از آبشار نگین و تنگ بتا تا شیرهای سنگی و بردگوریها. در ادامه هرکدام را کوتاه معرفی کردهایم.
آبشار نگین دشت شیمبار
این آبشار در شمال دریاچه سد شهید عباسپور قرار دارد و راه رسیدن به آن ناهموار است. بهترین مسیر، جاده بین مسجدسلیمان تا روستای آبشلال و سپس روستای نگین است که حدود 4 ساعت کوهپیمایی میطلبد. آب آبشار از تونل دستساز نگین تامین میشود. در پاییندست آبشار دشتی به نام نگین گسترده است که با شقایقها، بلوطهای کهن و درههای عمیق شناخته میشود.
تنگ بتا
بر بدنه صخرههای کوه دلا، نقشبرجستههایی به نام تنگ بتا دیده میشود؛ شامل تصویر 12 انسان با ابعاد تقریبی 8.5 در 2 متر و پیکرهای دیگر با ارتفاع 1.4 متر. کنار این پیکرهها، نقشهایی از گرز، کتیبه و پایه آتشدان نیز دیده میشود. این مجموعه را به دوره اشکانی و الیمایی نسبت میدهند؛ برخی پژوهشگران هم قدمتش را به دوران عیلامی یا حتی پیشتر پیوند میزنند.
قبرستانهای قدیمی بختیاریها با شیرهای سنگی
در شیمبار گورستانی وجود دارد که بر فراز هر مزار، تندیس شیر سنگی دیده میشود؛ نمادی از دلاوری و غیرت در فرهنگ بختیاری. گذاشتن این مجسمهها بر قبور، آیینی کهن و ریشهدار در میان ایل است.
انواع بردگوری یا استودان
در روزگار گذشته، بر شکافهای طبیعی یا تراشخورده صخرهها جایگاهی برای قرار دادن استخوانهای اموات میساختند که به آن بردگوری یا استودان میگفتند. باور ایرانیان باستان بر پاکی خاک بود؛ پس از قرار دادن پیکر در فضای باز تا خوراک جانوران شود، استخوانها جمعآوری و در استودان نگهداری میشد.
پوشش گیاهی دشت
پوشش گیاهی شیمبار متنوع است و به طور کلی چهار گروه را در بر میگیرد: درختان بلوط، افرا و صنوبر؛ درختان میوه؛ درختچههای دارویی؛ و گونههای معطر. در ادامه هر دسته را میبینید:
- درختان بلوط و افرا: بلوطها که سازگار با ارتفاعاتاند، در شیمبار فراواناند. گونهای از افرا به نام کیکم و صنوبر پده نیز در منطقه دیده میشود؛
- درختان میوه: انگور، زالزالک، آلبالوی وحشی، انار، کلخونک، توت و بادام از میوههای بومی گزارش شدهاند؛
- درختچههای گیاهان درمانی: شامل زیره، گل گاوزبان، زبان گنجشک، خاکشیر و گیاهانی مانند گون و ارزن؛
- گونههای معطر: درختان و بوتههایی که درهمروی با گلهای رنگی، جلوه خاصی به دامنهها میدهند.
پوشش جانوری
شیمبار بخشی از مناطق حفاظتشده کشور است و زیستگاه گونههای گوناگونی چون خرس، گراز، پلنگ، گرگ، خرگوش، سنجاب ایرانی، کبک، بز و کل، قوچ وحشی، عقاب، کرکس، پلیکان و چلچله به شمار میرود. هنگام طبیعتگردی، فاصله ایمن را رعایت کنید و به هیچ عنوان به حیاتوحش غذا ندهید؛ این کار برای سلامتشان مضر است.
بهترین زمان برای سفر به شیمبار
بهار بهترین زمان بازدید از شیمبار است؛ هوای معتدل و پوشش سبز در ماههای فروردین و اردیبهشت دلنشین است. البته پاییزِ رنگارنگ هم طرفداران خودش را دارد. به دلیل موقعیت کوهستانی، تابستانها نیز خوشهواست و برخی در این فصل سفر میکنند.
زمستانهای شیمبار سرد و برفی است و چهرهای متفاوت به طبیعت میدهد. اگر سرمای شدید را نمیپسندید، این فصل مناسب شما نیست؛ چون حتی در پاییز هم ممکن است هوا بسیار سرد شود.
اقامت در شیمبار
در روستاهای اطراف مانند سرآقا سید و متل چلو اقامتگاههای بومگردی متعددی از جمله نگین شیمبار وجود دارد که میتوانید رزرو کنید. با اقامت چندروزه فرصت بازدید بیشتر از خود دشت و اطراف آن مانند چشمه و دریاچه شیمبار، قلعه دختر و امامزاده بابا زاهد را خواهید داشت.
اگر در رزرو اقامتگاه بومی موفق نشدید، سراغ هتلهای شهرهای نزدیک مثل مسجدسلیمان و دزفول بروید. اهل هتل نیستید؟ کمپزدن در نقطهای امن از شیمبار هم گزینه خوبی است.
برای کمپ، تجهیزات کامل مثل چادر، کیسه خواب، زیرانداز، چراغقوه، اجاق یا منقل، ظروف و آب و خوراک همراه داشته باشید؛ چون امکانات رفاهی مانند فروشگاه، رستوران و داروخانه در دشت فراهم نیست. برای انتخاب محل مناسب چادر نیز از راهنمای محلی کمک بگیرید.
کلام آخر
ایران پر از شگفتیهای طبیعی است و شیمبار یکی از همان مقصدهاست که طبیعت کمنظیر را با تاریخ کهن پیوند میدهد. اگر برنامه سفرتان اجازه میدهد، دیدن آن را در اولویت بگذارید.
پرسشهای متداول درباره دشت شیمبار
در این بخش، به چند سوال پرتکرار درباره شیمبار پاسخ دادهایم. اگر پرسشی ماند، در دیدگاهها بنویسید تا پاسخ بدهیم.
فاصله دشت شیمبار تا دزفول، شوش و شوشتر چقدر است؟
مسافت شیمبار تا دزفول حدود 235 کیلومتر، تا شوش حدود 290 کیلومتر و تا شوشتر نزدیک به 200 کیلومتر است.
برای بازدید چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
چون شیمبار جزو مناطق حفاظتشده است، ورود نیاز به مجوز و برگه عبور از نگهبانی ورودی دارد. با دریافت مجوز، حدود 6 ساعت زمان برای بازدید از دشت و جاذبههای آن در نظر بگیرید.
تفریحات محبوب این دشت چیست؟
وجود کوهها، درهها و تنگههای پرشیب، شیمبار را به مقصدی مناسب برای طبیعتگردی و کوهنوردی تبدیل کرده است.
