تالاب بینالمللی کانی برازان از تالابهای همیشگی آذربایجان غربی و در مجاورت شهر مهاباد است و بهعنوان بخشی از سامانه اکولوژیک دریاچه ارومیه شناخته میشود. هر ساله گروههای بزرگی از پرندگان مهاجر مانند فلامینگو و مرغ آتشین به این پهنه آبی سر میزنند؛ به همین خاطر، این تالاب نخستین سایت رسمی پرندهنگری کشور بهشمار میآید و در فهرست دیدنیهای مهاباد جایگاهی ویژه دارد. اگر راهی مهاباد شدید، بازدید از این جاذبه طبیعی را در برنامه بگذارید.
نمایش
تالاب کانی برازان کجاست؟
این تالاب در استان آذربایجان غربی، در ۳۰ کیلومتری شمال مهاباد و حدود ۶ کیلومتری شمالشرقی روستای قرهداغ قرار دارد. برای مشاهده موقعیت دقیق، نقشه زیر را بررسی کنید:
ویژگیهای تالاب مهاباد
تالاب کانی برازان (تالاب مهاباد) در فهرست تالابهای بینالمللی ثبت شده و بیش از ۹۰۷ هکتار وسعت دارد؛ عمق متوسط آن حدود ۶۰ سانتیمتر و مساحت آبخیزش نزدیک به ۴۰۱۰ هکتار است. این تالاب در جنوب دریاچه ارومیه و در زمره تالابهای «اقماری» آن قرار میگیرد؛ یعنی پهنهای کوچکتر که در پیرامون یک کانون بزرگتر فعالیت کرده و به آن وابسته است.
تغذیه آبی تالاب از مهابادرود تأمین میشود؛ رودی که از سد مهاباد رهاسازی شده، پس از عبور از تالاب و رساندن آب مورد نیاز، مسیر خود را تا دریاچه ارومیه ادامه میدهد.
هر سال گروههای بزرگی از پرندگان مهاجر از سراسر کشور، بهویژه از دریاچه ارومیه و مناطق شمالی، راهی این تالاب میشوند. از همینرو، کمیته ملی طبیعتگردی ایران آن را نخستین سایت رسمی پرندهنگری کشور معرفی کرده است.
علاوه بر این، تالاب در سال ۱۳۸۵ بهعنوان «منطقه شکارممنوع» ثبت شد و عنوان نخستین پناهگاه حیاتوحش آذربایجان غربی را به دست آورد. این پهنه هماکنون در شمار مناطق چهارگانه تحت حمایت قانونی کشور قرار دارد.
پوشش جانوری تالاب کانی برازان
اصلیترین ساکنان حیاتوحش این تالاب، پرندگان مهاجرند. جایگیری بخش جنوبی تالاب در دامنه کوه قرهداغ و مجاورت آن با تپه باباحیدر موجب شکلگیری تودههای وسیع نیزار شده است؛ زیستگاهی امن که گروههای پرشمار پرندگان آبزی و کنارآبزی را جذب میکند.
بهطور کلی حدود ۷۵ گونه آبزی و کنارآبزی در اطراف تالاب شناسایی شدهاند و اگر گونههای خشکیزی را هم بیفزاییم، شمار گونهها به حدود ۱۸۰ میرسد. برخی از پرندگان شاخص عبارتاند از:
- اردک سرسفید؛
- اردک بلوطی؛
- اردک مرمری؛
- جمعیتهای حمایتشده اردک مرمری؛
- پلیکان؛
- قو؛
- چنگر؛
- خروس کولی دمسفید؛
- پرستوی دریایی؛
- باکلان کوچک؛
- کشم بزرگ؛
- فلامینگو؛
- حواصیل، عقاب تالابی و
- انواع غاز، مرغابی و آنقوت.
میان این پرندگان، گونههایی مانند خروس کولی دمسفید، اردک سرسفید و اردک مرمری نادر و در معرض خطر انقراضاند؛ بنابراین حفاظت از زیستگاهشان اهمیت دوچندان دارد.
پوشش گیاهی اطراف و داخل تالاب
تا امروز در پیرامون و درون تالاب کانی برازان حدود ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که در مجموع ۲۱ جامعه گیاهی را میسازند. غالب این گونهها از خانوادههای اسفناجیان و گندمیان هستند. گیاهان شاخص آبزی تالاب شامل موارد زیر است:
- نی، بوریا، جگن و گز
مسیر دسترسی
برای دیدار از تالاب کانی برازان ابتدا به مهاباد بروید. در کمربندی دارلک و حوالی روستای حاجیخوش وارد جاده فرعی شوید؛ سپس پس از گذر از روستاهای گابازله و قرهداغ به یک مسیر خاکی میرسید. از میان زهکشها و زمینهای کشاورزی عبور کنید تا به محدوده تالاب برسید.
حتما از تالاب کانی برازان دیدن کنید
اگر در سفر به مهاباد فرصت سر زدن به روستاهای اطراف را داشتید، بازدید از کانی برازان را فراموش نکنید. جایگاه ویژه جغرافیایی و ویژگیهای کمنظیر طبیعی، این تالاب را در مرکز توجه قرار داده است. حضور پرندگان کمیاب مهاجر نیز سبب شده پیرامون تالاب منطقهای حفاظتشده و شکارممنوع اعلام شود.
پرسشهای متداول
در ادامه، مجموعهای از پرسشها و پاسخها برای آشنایی بیشتر شما با موضوع آماده شده است. اگر سؤال دیگری داشتید، در بخش دیدگاهها مطرح کنید تا پاسخ داده شود.
تالاب برازجان به چه معناست؟
این نام بهمعنای «چشمه گرازها» تفسیر میشود.
چرا تالاب برازجان میان گردشگران محبوب است؟
بهخاطر مهاجرت گونههای مختلف پرندگان—بهویژه پرندگان نادر مانند اردک سرسفید—این تالاب مقصدی جذاب برای طبیعتدوستان است.
چه زمانی برای بازدید از تالاب برازجان مناسبتر است؟
فصل بهار با افزایش سطح آب و اوج مهاجرت پرندگان، بهترین زمان سر زدن به این تالاب بهشمار میآید.
