یکی از معروفترین دیدنیهای جلفا در ناحیه مرزی ارس، «آبشار آسیاب خرابه» است که میان طبیعتگردها طرفدار زیاد دارد. کنار آبشار، آسیاب آبی قدیمی و از کار افتادهای دیده میشود که نام آبشار هم از همان میآید و در سالهای اخیر آن را مرمت کردهاند. در ادامه، درباره ویژگیهای آبشار، راه رسیدن، جاهای اطراف و نکات کاربردی سفر توضیح میدهیم.
نمایش
شناخت کوتاه از آبشار آسیاب خرابه جلفا
در شهرستان جلفای آذربایجان شرقی، آبشاری میان صخرهها و درهای سرسبز کنار آسیاب آبی قدیمی دیده میشود که به «آسیاب خرابه» مشهور است. بومیها اغلب آن را با نام ترکی «خارابا دییرمان» صدا میزنند که همان معنای آسیاب ویرانشده را میدهد و به حضور آسیاب تاریخی در کنار آبشار اشاره دارد.
ارتفاع آبشار حدود ۱۵ متر است و آب آن از چشمهای در همان حوالی تأمین میشود. سرچشمهٔ چشمه از دامنههای مرتفع دیزمار غربی در ارسباران و ناحیه زنوز میآید؛ جایی که کوه «کیامکی» آن را پرآب میکند.
پس از ریزش از بدنهٔ خزهپوش صخرهها، آبِ آبشار به جویبار ته دره میپیوندد و رو به شمال میرود. علاوه بر آبشار اصلی، در ضلع شرقی دره چند آبشار کوچک و بزرگ دیگر هم وجود دارد که به همان جویبار میریزند و صدایی خوشایند در فضا میپیچد.
در زمستان ۱۳۹۲، سرمای شدید باعث یخزدگی آبشار شد. وزن یخها هنگام ریزش، بخشی از سینهکوه خزهدار در تاج آبشار را هم فروریخت و این ریزش تا امروز کموبیش ادامه دارد. به همین خاطر اطراف آبشار تابلوهای هشدار نصب شده تا بازدیدکنندگان جانب احتیاط را نگه دارند.
نگاهی گذرا به آسیاب آبی قدیمی کنار آبشار
وجود آسیاب کهن و تعطیلشده در کنار آبشار نشان میدهد زمانی در این حوالی سکونت و زندگی جریان داشته است. مردم منطقه غلات خود را به این آسیاب میسپردند تا آرد شده و نانشان فراهم شود.
ارتفاع سازهٔ آسیاب حدود ۱۰ متر و مساحت پایهٔ آن نزدیک به ۲۰۰ مترمربع است. امروز این بنا بازسازی شده تا همزمان با دیدار از آبشار، گردشگران با شیوهٔ کار آسیابهای آبی نیز آشنا شوند.
چه فصلی برای بازدید بهتر است؟
آبوهوای جلفا در بهار و تابستان دلپذیر است و از پاییز رو به سردی میرود. بنابراین، نیمهٔ اول سال زمان مناسبی برای دیدار از آبشار به شمار میآید. البته گروهی هم هوادار مناظر پاییزی و زمستانیاند و همان فصلها سفر میکنند.
پاییز این منطقه رنگوبویی تماشایی دارد و زمستان با یخبستن آب، چهرهای خاص به آبشار میدهد؛ همین تضاد فصلی خیلیها را پای کار میآورد.
خدمات و امکانات پیرامون آبشار
هر سال گردشگران زیادی برای تماشای آبشار راهی جلفا میشوند؛ به همین دلیل اطراف آن آلاچیق، پارکینگ، سوپرمارکت و رستوران فراهم شده تا رفاه بازدیدکنندهها تأمین شود. وجود این امکانات، امکان توقف نیمروزه تا یکروزه را هم آسان میکند.
جاذبههای نزدیک به آبشار آسیاب خرابه
اگر به جلفا رفتید، بعد از آبشار سراغ دیدنیهای اطرافش هم بروید. چند نمونهٔ مهم:
روستای تاریخی کردشت
نزدیک آبشار، روستای کردشت قرار دارد که قلعه و حمامهایش مشهورند. این مجموعه شامل دو حمام، مسجد، دیوانخانه، یخچال و قلعه است.
کلیسای سنت استپانوس
پس از قرهکلیسا، دومین کلیسای مهم ارمنیان ایران «سنت استپانوس» است؛ بنایی دیدنی در ۱۷ کیلومتری جلفا، کنار رود ارس و در میان کوهها.
رودخانه ارس
ارس از طولانیترین و بااهمیتترین رودهای کشور است؛ از جلفا میگذرد و نزدیک آبشار جریان دارد. این رود مرزی از استانهای اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی عبور کرده و سرچشمهٔ آن در خاک ترکیه است. پهنترین بخش ارس را میتوانید در جلفا ببینید.
بازارچههای مرزی ارس
سفر به جلفا بدون سرزدن به بازارچههای مرزی کامل نمیشود. مراکز خرید کوچک و بزرگ با قیمتهای وسوسهانگیز، هر مسافری را جذب میکنند؛ از لوازم آرایشی و پوشاک تا لوازم خانه، کیفوکفش و خوراکیهای متنوع.
نشانی و راههای دسترسی
آبشار آسیاب خرابه در استان آذربایجان شرقی و ۳۰ کیلومتری شرق جلفا قرار دارد. ابتدا از جادهٔ مرند–جلفا به هادیشهر یا علمدارگرگر بروید و در سهراهی شهر مسیر راست را بگیرید. سپس وارد جادهای خاکی در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان میشوید و از آنجا به راه فرعی میپیچید. ادامهٔ مسیر شما را به درهای باابهت میرساند که آبشار در دل آن است.
در حاشیهٔ دره پارکینگ قرار دارد؛ خودرو را همانجا بگذارید و باقی مسیر پلکانی و سنگچین را پیاده تا پای آبشار طی کنید.
نکات مهم هنگام بازدید
برای بازدید بهتر، این نکات را در نظر داشته باشید:
- احتمال خیسشدن بالاست؛ دستکم یک دست لباس اضافه همراه داشته باشید؛
- با وجود امکانات اطراف آبشار، برای پیکنیک نیاز به تجهیزات حرفهای نیست؛ اما در روزهای شلوغ، وسایل سبک کمپ میتواند کارتان را راحتتر کند؛
- از جاذبههای اطراف آبشار هم دیدن کنید؛
- به لحاظ قرارگیری در محدودهٔ مرزی ارس، عکاسی در برخی نقاط ممنوع است؛ این نکته را جدی بگیرید؛
- در منطقهٔ مرزی با فعالکردن رومینگ میتوانید از تلفن همراه استفاده کنید؛ پیش از سفر آن را تنظیم کنید؛
- لبهٔ بالادست آبشار و روی صخرهها برای کمپ مناسبتر است؛ اگر تجهیزات دارید نزدیک تاج آبشار جای بهتری خواهید یافت؛
- رستوران و سوپرمارکت در اطراف وجود دارد؛ اگر اهل آشپزی در طبیعت هستید، میتوانید آلاچیق اجاره کنید؛
- زباله نریزید؛ حتی پسماندهای بهظاهر تجزیهپذیر مثل پوست میوه.
گزینههای اقامت نزدیک آبشار
با توجه به محبوبیت آبشار، خیلیها تصمیم میگیرند چند روزی در جلفا بمانند. به همین منظور انواع اقامتگاه از هتل و سوئیت و ویلا تا بومگردی در دسترس است. مرزیبودن جلفا و اقبال مسافران، ایجاد این تنوع اقامتی را توجیهپذیر کرده است.
آبشار آسیاب خرابه؛ منظرهای متفاوت در هر فصل
آبشار آسیاب خرابه از محبوبترین جاذبههای طبیعی جلفاست؛ در هر فصل رنگ و حالوهوای خاص خود را دارد و تصویر متفاوتی پیش چشم میگذارد. به همین خاطر، دستی بر ایران بازدید از آن را به طبیعتدوستان پیشنهاد میکند.
موقعیت دقیق آبشار کجاست؟
این آبشار در استان آذربایجان شرقی، ۳۰ کیلومتری شهر جلفا و حدود ۵ کیلومتری روستای مینجانآباد در حاشیهٔ رود ارس قرار گرفته است. برای یافتن محل دقیق، نقشهٔ زیر کمکتان میکند:
سؤالات رایج درباره آبشار آسیاب خرابه جلفا
لطفاً پرسشهای زیر را بخوانید و اگر سؤال دیگری دارید در بخش دیدگاهها مطرح کنید تا پاسخ دهیم.
فاصلهٔ آبشار آسیاب خرابه تا جلفا چقدر است؟
آبشار در ۳۰ کیلومتری شرق جلفا واقع شده است.
با جستوجو درباره آبشار آسیاب خرابه جلفا به چه نکاتی میرسیم؟
اینکه این آبشار از جاذبههای شاخص نوار مرزی ارس است و آب آن پس از سقوط، در دره جریان مییابد.
چهرهٔ آبشار در زمستان چگونه است؟
زمستانها آب یخ میزند و منظرهای متفاوت و دیدنی خلق میکند.
