در آذربایجانغربی، ارومیه با پیشینهای نزدیک به ۳ هزار سال، همچنان میدرخشد. شاید برایتان جالب باشد که این شهر علاوه بر نقش بازرگانی، میزبان بسیاری از «اولینها» در تاریخ منطقه بوده است. در این مطلب، با دیدنیهای ارومیه و میراث تاریخی و طبیعت چشمنواز اطرافش بیشتر آشنا میشوید.
نمایش
جغرافیا و موقعیت ارومیه
این کلانشهر، مرکز استان آذربایجانغربی و شهرستان ارومیه است و در شمالغرب ایران، در ناحیه آذربایجان جای دارد. ارومیه با ارتفاع ۱۳۳۲ متر از سطح دریا، در غرب دریاچه ارومیه و بر دامنه کوه سیر، میان دشت پهناور ارومیه نشسته است.
اقلیم شهر با میانگین دمای سالانه ۹/۸ درجه سانتیگراد، تابستانهایی نسبتاً گرم و زمستانهایی بسیار سرد دارد. دوره بارندگی معمولاً از اواخر مهر و اوایل آبان آغاز میشود و تا خرداد ادامه پیدا میکند.
بهطور متوسط حدود ۱۲۰ روز از سال یخبندان گزارش میشود و میانگین بارش سالانه حدود ۳۶۰ میلیمتر است.
روشهای دسترسی به این شهر:
- زمینی
با خودروی شخصی از تهران: مسیر از اتوبان تهران–کرج شروع میشود، به قزوین میرسد و سپس از ابهر، زنجان و تبریز عبور کرده و به ارومیه میانجامد. فاصله تا تهران حدود ۷۶۵ کیلومتر و زمان سفر جادهای نزدیک به ۸ ساعت و نیم است.
با اتوبوس از تهران: اتوبوسهای تهران–ارومیه از ترمینال بیهقی (آرژانتین) یا ترمینال غرب حرکت میکنند.
- هوایی
پرواز مستقیم حدود ۱ ساعت زمان میبرد و برای جابهجایی میان فرودگاه و مرکز شهر، تاکسی و اتوبوسهای درونشهری در دسترس است.
- ریلی
خط راهآهن ارومیه هنوز بهرهبرداری نشده است؛ اما میتوانید تا ایستگاههای تبریز، مراغه یا زارعی سفر کنید و از آنجا راهی ارومیه شوید. فاصله تبریز تا ارومیه حدود یک ساعت و نیم است. سفر ریلی تهران تا تبریز تقریباً ۱۰ ساعت طول میکشد.
ترکیب جمعیتی و نبض اقتصاد
بر پایه سرشماری سال ۲۰۱۶ میلادی، جمعیت ارومیه ۷۳۶٬۲۲۴ نفر ثبت شده است؛ این شهر دهمین شهر پرجمعیت ایران و پس از تبریز، دومین شهر پرجمعیت شمالغرب کشور بهشمار میآید.
قرارگیری ارومیه بر شاهراههای بازرگانی، نقش آن را در صادرات و واردات پررنگ کرده است. اینجا سالهاست محل دادوستد فراوردههای کشاورزی و تولیدات عشایری منطقه نیز بوده است.
ترکیب محصولات کشاورزی استان، بهویژه در ارومیه، به این ناحیه اهمیت ویژهای داده است. باغهای گسترده انگور و سیب آذربایجانغربی شهرتی خاص دارند و در تابستان چشم هر رهگذری را مینوازند. تنوع ارقام انگور و سیب در ارومیه کمنظیر است.
مزارع و باغهای اطراف شهر، بخش مهمی از جاذبههای گردشگری ارومیه در حوزه روستاگردی و مزرعهگردی را شکل میدهند.
روایت کوتاه از تاریخ ارومیه
ارومیه قدمتی نزدیک به ۳۰۰۰ سال دارد و در شمار ۱۹ شهر تاریخی ایران است که آثاری ثبتشده در یونسکو دارند.
در سدههای گذشته، این شهر رویدادهای بسیاری از جمله اشغال توسط عثمانیها و روسها را از سر گذرانده است. بهسبب جایگاهش در مسیر اتصال قفقاز، میانرودان و آسیای صغیر، ارومیه در گذشته یکی از مراکز مهم تجارت منطقه بود.
گفته میشود بنیان شهر به هزاره دوم پیش از میلاد مسیح بازمیگردد و از حیث دیرینگی با شهرهای کهن سارد و نینوا همتراز است.
از تپههای پیرامونی شهر، آثار باستانی متعددی بهدست آمده است. در اواخر هزاره دوم و آغاز هزاره اول پیش از میلاد، ارومیه در حوزه تمدن اورارتو قرار داشت.
پس از ورود اسلام، ارومیه بهعنوان ناحیهای پرآب و حاصلخیز شناخته میشد. در دوران دیلمیان، کشاکشهای پیاپی از رونق شهر کاست.
در سده هجدهم میلادی، رخدادهای ارومیه با سرنوشت افشارهای ساکن دشت گره خورد؛ عثمانیها مدتی شهر را تصرف کردند اما نیروهای ایرانی مجدداً آن را بازپس گرفتند.
همزمان با جنگ جهانی اول، اداره شهر چند بار میان طرفها دستبهدست شد. در نبردهای آشوریان و ترکان، جمعیت آشوری در جلگه ارومیه گرد آمدند.
در دوره پهلوی وضعیت شهر تدریجاً سامان یافت. رقابت روس و انگلیس مانع ایجاد راهآهن در شمالغرب ایران طی جنگ جهانی اول شد. نام ارومیه در این دوره به «رضائیه» تغییر کرد و پس از انقلاب ۱۹۷۹ دوباره به نام پیشین بازگشت.
یادگار همین فراز و فرودهاست که امروز بخشی از جاهای دیدنی ارومیه را پیش روی مسافران قرار میدهد.
ارومیه در نقشه ایران کجاست؟
ارومیه در استان آذربایجانغربی، شمالغرب ایران و نزدیک مرز ترکیه قرار دارد. موقعیت جغرافیایی شهر را در تصویر زیر میبینید:
جمعبندی و نکته پایانی
ارومیه با اقلیم ویژه، پیشینه پربار و فرهنگ اصیل، همچنان از نقاط اثرگذار ایران است. تماشای دیدنیهای ارومیه فرصتی برای لمس تاریخ زنده و طبیعتی است که هر بینندهای را مجذوب میکند. این «شهر اولینها» میتواند برای هر گردشگری خاطرهای ماندگار بسازد.
