آبادان از شهرهای مهم جنوب ایران است؛ شهری مرزی در جوار عراق که با پالایشگاه نفت، موقعیت راهبردی و پیشینه صنعتیاش شناخته میشود. همین ویژگیها باعث شده هم بر سر زبانها باشد و هم تنوعی از جاذبهها را در خود جای دهد. علاوه بر آثار تاریخی، طبیعت پیرامون مانند رودها، سواحل و جزیرهها نیز بخشی جداییناپذیر از دیدنیهای آبادان هستند. این مطلب راهنمایی جمعوجور برای آشنایی با برجستهترین جاذبههای تاریخی و طبیعی شهر است.
نمایش
دیدنیهای آبادان؛ ردپای تاریخ و معماری
آبادان بارها شاهد رویدادهای بزرگ منطقهای بوده و از کشمکشهای مرزی و جنگی بینصیب نمانده است؛ به همین دلیل مجموعهای از یادگارهای تاریخی در جایجای شهر دیده میشود. در ادامه با نمونههایی شناختهتر آشنا میشویم:
غول صنعتی آبادان: پالایشگاه نفت
آبادان شهری نفتمحور است و بخش قابلتوجهی از اقتصاد کشور با آن گره خورده. شرکت نفت ایران و انگلیس در سال ۱۲۹۱ خورشیدی این پالایشگاه را بنا نهاد؛ مجموعهای که از بزرگترین پالایشگاههای کشور به شمار میآید و امروز ظرفیتی نزدیک به ۵۰۰ هزار بشکه در روز دارد.
بقعهٔ منسوب به خضر نبی
حدود هفت کیلومتر آنسوتر از شرق آبادان، میان دو رود اروند و بهمنشیر و در روستای طرهالخضر، بنایی با گنبدهای سبز و سفید دیده میشود که به «مقام خضر نبی» شهرت دارد. تاریخ ساخت آن به سال ۱۵۱۴ میلادی بازمیگردد.
نمایشگاه تنوع زیستی شهر
در فهرست دیدنیهای آبادان، موزهٔ تنوع زیستی جای ویژهای دارد. اینجا گونههای گوناگون جانوری منطقه به نمایش گذاشته شدهاند؛ از جمله:
- ۱۵۲ نوع کبوتر؛
- ۲۱ گونه خزنده و دوزیست؛
- ۱۲ نوع ماهی آب شور و شیرین؛
- مجموعهای از صدفهای دریایی.
موزهٔ شهر آبادان
ساختمان موزه با الهام از معماری سنتی ایران و متعلق به دوره پهلوی است. در آن، آثار متنوعی از پیش از خط و پیش از میلاد تا عصر قاجار نگهداری میشود. بخشی از مجموعه نیز ساختهٔ هنرمندان کارگاههای سنتی است که روایتگر تاریخ و فرهنگ آباداناند.
سینمای قدیمی «شیرین»
در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، یکی از بازرگانان هندی بنایی سینمایی در ایران برپا کرد که بعدها «سینما شیرین» نام گرفت. تالار اصلی گنجایش ۷۰۰ نفر دارد و پس از جنگ جهانی دوم با افزودن دو طبقه، به یکی از بزرگترین سینماهای کشور بدل شد. این بنا امروز در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
سینما نفت؛ تاج پیشین شهر
از نمادهای معماری شهر، «سینما نفت» با نمایی شبیه شیر نشسته است. ساخت آن به پیش از جنگ جهانی دوم برمیگردد و در سال ۱۳۲۳ خورشیدی با نام «سینما تاج» گشایش یافت. بعدها عنوان آن به «سینما نفت» تغییر کرد.
مسجد تاریخی رنگونیها
در سال ۱۳۰۰ خورشیدی، گروهی از مسلمانان سنیِ مهاجر از رنگون (پایتخت پیشین میانمار) در نزدیکی اروندرود و مرز عراق مسجدی بنا کردند که به «مسجد رنگونیها» معروف شد. این مسجد با الگوی معماری شبهقاره و گچبریها و آرایههای سیمانی برجسته، دارای شبستان و حیاطی اصلی است.
کلیسای ارمنی سورت گاراپت
این کلیسا که اطلاعات آن بر سردر ورودی شرقی نقش بسته، با گنبدهای مخروطی، ستونهای برنزی و طراحی چشمنواز شناخته میشود و مجاورتش با مسجد بهبهانیها بر جذابیت آن افزوده است.
گورستان ارامنه آبادان
در جنوبشرقی شهر و محدوده شطیط، بالاتر از اروندکنار، آرامستانی قرار دارد که شماری از ارامنه آبادان در آن آرمیدهاند. این گورستان ۱۵۰۰ مترمربع وسعت دارد و ۳۲۰ مدفن را در خود جای داده است. روی هر مزار قالبهای سیمانی جای سنگ قبر را گرفته و مشخصات درگذشتگان به زبان ارمنی ثبت شده است.
بازارهای قدیمی و پررفتوآمد
از قدیمیترین بازارهای شهر، «بازار کویتیها»ست که در سال ۱۳۰۰ خورشیدی به دست مهاجران کویتی ساخته شد. این بازار بهتدریج به یکی از قطبهای خرید آبادان بدل شد و انواع پوشاک، محصولات آرایشی و بهداشتی و… در آن عرضه میشود. قیمتهای مناسب و تنوع بالا باعث شده گردشگران بسیاری سراغش بروند.
البته تنها بازار تاریخی شهر نیست و مراکز دیگری هم فعالاند؛ از جمله:
- بازار تهلنجیها، بازار ماهیفروشها، بازارچه مرزی اروندکنار، بازار امیری و بازار مرکزی آبادان.
جاذبههای طبیعی و گردش در آبورود
آبادان با اقلیم گرم و مرطوبش، پناهگاههای طبیعی دلانگیزی دارد که گرما را فراموشتان میکند. بسیاری از مسافران برای فرار از داغی هوا به کنار رودها و فضاهای سبز پناه میبرند. چند نمونه را مرور کنیم:
رود پرخروش اروند
اروند با طول تقریبی ۸۴ کیلومتر از خرمشهر و آبادان میگذرد و جزیره مینو را نیز در آغوش میکشد. بخشی از مسیرش مرز آبی با عراق است و در نهایت به خلیج فارس میپیوندد.
بهمنشیر؛ رود زندگیبخش
در ورودی شهر، رود پرآب بهمنشیر خودنمایی میکند؛ رودی اثرگذار بر اقتصاد و گردشگری آبادان. این رود از محلههای مختلف عبور میکند و سیمای طبیعی شهر را ساحلی و چشمنواز ساخته است.
قایقسواری روی بهمنشیر از سرگرمیهای محبوب مسافران است و بسیاری هم پیادهروی در حاشیه رود را برای کشف گوشههای تازه شهر ترجیح میدهند.
جزیرهٔ مینو؛ میان اروند و خرمشهر
میان آبهای اروند، بین آبادان و خرمشهر، جزیرهای سرسبز سر برآورده که به «مینو» معروف است. شهرتش بیشتر به نخلستانهای دیدنی گره خورده؛ هرچند بخشی از نخلها در جنگ آسیب دیدند، اما زیبایی و اعتبار این چشمانداز همچنان پابرجاست.
در این جزیره مضیفی به نام «حاج عبدالله» پذیرای مهمانان است؛ جایی که غذاهای سنتی جنوبی و عربی مانند مفطح، مچبوس، قلیهماهی و ماهی شکمپر سرو میشود و فستفودهایی مانند پیتزا هم در منو دیده میشود. دسر محبوبش بستنی با شیر گاومیش است.
معماری مضیف، همچون دیگر مضیفها، با نی اجرا شده تا فضای داخلی در گرمای جنوب خنکتر بماند.
سوالات رایج درباره دیدنیهای آبادان
پرسشوپاسخهای زیر برای تکمیل اطلاعات شما از این راهنما گردآوری شدهاند. اگر سوال دیگری دارید، برایمان بفرستید تا پاسخ داده شود.
برای سفر به آبادان در زمستان چه انتظاری داشته باشیم؟
با توجه به گرمای هوا، زمستان و اوایل بهار بهترین زمان گردش در آبادان و بازدید از دیدنیهای شهر است.
چرا آثار تاریخی آبادان پرشمار است؟
بهسبب موقعیت راهبردی و نقش نفت، این شهر همیشه محل توجه بوده و رفتوآمد افراد اثرگذار، زمینه شکلگیری بناها و یادگارهای تاریخی متعددی را فراهم کرده است.
آیا دیدنیهای آبادان فقط تاریخیاند؟
خیر؛ طبیعت شهر، از سواحل و رودها تا جزیرهها، نیز سهم بزرگی در جذابیتهای آبادان دارد.
