بازار ارز ایران در ماه‌های اخیر با نوسانات و تنش‌های متعددی مواجه بوده که نه تنها ناشی از تحولات داخلی بلکه متاثر از شرایط منطقه، سیاست‌های بین‌المللی و فشارهای اقتصادی نیز بوده است. در این میان، شاخص تتر که روزگاری به عنوان ابزاری برای تسهیل معاملات رمزارزها به کار می‌رفت، اکنون در فضای بی‌ثبات اقتصادی کشور، به نوعی نقش شاخص غیررسمی برای قیمت دلار را نیز بازی می‌کند. با این حال، کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که تتر دیگر نمی‌تواند دماسنج دقیقی برای سنجش قیمت واقعی دلار باشد، چرا که محدودیت‌های داخلی، اختلال در تبادل مالی، مداخلات بانک مرکزی، و حملات سایبری به صرافی‌ها، اعتبار آن را به شدت کاهش داده است.
در همین راستا، یوسف کاووسی، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار گسترش نیوز، به بررسی وضعیت فعلی بازار ارز، اثرگذاری تتر، تهدیدات بین‌المللی همچون فعال شدن مکانیزم ماشه، و تأثیر آن‌ها بر نرخ ارز و طلا پرداخته است که در ادامه می خوانیم.
تتر دیگر شاخص قابل‌اتکایی برای دلار نیست
یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت فعلی بازار ارز و نقش تتر در تحلیل قیمت دلار به خبرنگار گسترش نیوز گفت: «شاخص تتر در حال حاضر تنها تا حدودی قابلیت مقایسه با دلار را دارد. در گذشته، تتر برابر با دلار در نظر گرفته می‌شد و نقش ابزار واسطه‌ای برای معامله رمزارزها را ایفا می‌کرد. اما اکنون با توجه به محدودیت‌های متعددی که در مورد تتر ایجاد شده، دیگر نمی‌توان با قاطعیت آن را معیاری برای دلار دانست.»
وی افزود: «نمونه این محدودیت‌ها را در اقداماتی همچون ممانعت بانک مرکزی از برداشت یا واریز به کیف پول‌های تتر طی بازه‌های زمانی چندروزه مشاهده کردیم. همچنین اعلام غیرقانونی بودن استفاده از تتر در برخی موقعیت‌ها از سوی مقامات رسمی، نشان‌دهنده بی‌ثباتی و ضعف در امنیت این رمزارز است.»
سیگنال نه چندان مطمئن برای دلار
کاووسی اظهار داشت: «تتر اگرچه هنوز به‌عنوان یک سیگنال راهنما برای دلار مطرح است، اما آن‌قدر قابل‌اعتماد نیست که بتوان آن را جایگزین دقیق یا ابزار تحلیلی قوی در این زمینه قلمداد کرد. به‌خصوص با توجه به اینکه تغییرات محسوس و روزافزون در بازار جهانی رمزارزها نیز بر نرخ تتر اثرگذار است، نمی‌توان انتظار داشت تتر دقیقاً با دلار حرکت کند.»
وی ادامه داد: «در هفته‌های اخیر مواردی مشاهده شد که قیمت تتر به ۸۲ یا ۸۳ هزار تومان رسید، در حالی که نرخ دلار در همان زمان در محدوده ۸۹ تا ۹۰ هزار تومان بود. این اختلاف فاحش ناشی از شرایط خاص بازار داخلی و محدودیت‌های بیرونی بود که رابطه تتر با دلار را از بین برد.»
از دست رفتن امنیت سرمایه‌گذاری در تتر
کاووسی با اشاره به مسائل امنیتی و هک صرافی‌ها گفت: «رخدادهایی مانند حمله سایبری به نوبیتکس و چند صرافی دیگر -که برخی رسانه‌ای نشدند- به شدت اعتماد سرمایه‌گذاران به تتر را کاهش داده است. وقتی فردی دارایی خود را در کیف پول دیجیتال دارد اما امکان برداشت ندارد، بدیهی است که کیفیت این ابزار به‌طور جدی زیر سوال می‌رود.»
وی تأکید کرد: «تا زمانی که رمزارزها و از جمله تتر در وضعیت کنترلی بانک مرکزی نبودند، ارزشمند و کاربردی بودند. اما اکنون با الزام اعلام منشاء ورود و خروج سرمایه و ایجاد محدودیت‌هایی برای ثبت و گزارش تراکنش‌ها، جذابیت این ابزارها به‌شدت افت کرده است.»
ارزهای دیجیتال دیگر مرجع تحلیل بازار نیستند
این کارشناس اقتصادی معتقد است که: «برای ارزیابی بازار ارز و پیش‌بینی نرخ دلار، دیگر نمی‌توان به داده‌های تتر یا سایر رمزارزها استناد کرد. ما در دوره‌ای به‌سر می‌بریم که نمی‌توان تحلیل دقیقی ارائه داد و تنها با اتکا به شواهد و سیگنال‌های بیرونی می‌توان تصمیم‌گیری کرد.»
وی در ادامه افزود: «مردم امروز با توجه به تحولات سیاسی، اقتصادی و امنیتی تصمیم می‌گیرند که چگونه در بازار ارز عمل کنند. دیگر تحلیل‌های گذشته‌محور جوابگو نیست و نمی‌توان با الگوهای سنتی به پیش‌بینی آینده پرداخت.»
آتش‌بس؛ فرصتی موقت یا تهدید پنهان؟
کاووسی در بخش دیگری از گفت‌وگو به وضعیت سیاسی منطقه و تأثیر آن بر بازار ارز اشاره کرد و گفت: «ما در وضعیت آتش‌بس قرار داریم، اما نه جنگ پایان یافته و نه توافقی رسمی از سوی مجامع بین‌المللی ثبت شده است. اعلام این آتش‌بس نیز از سوی کشوری انجام شده که پیش‌تر علیه ایران اقدام نظامی کرده بود. بنابراین شرایط هنوز بحرانی است و بازارهای مالی، از جمله ارز و طلا، تحت فشار شدید قرار دارند.»
وی افزود: «تفرقه‌ها، تنش‌های سیاسی داخلی، چندصدایی‌ها و نفوذی‌ها در کشور هم مزید بر علت شده‌اند. همه این‌ها تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر نوسانات ارزی دارند.»
تهدید ماشه؛ خطری جدی برای بازار ارز و طلا
این کارشناس اقتصادی در ادامه هشدار داد: «مهم‌ترین تهدید حال حاضر بازار ارز در ماه‌های پیش‌رو، فعال شدن مکانیزم ماشه یا همان اسنپ‌بک است. اخبار تأیید نشده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه اروپا آماده فعال‌سازی این مکانیسم است و این مسئله می‌تواند تأثیرات بسیار منفی بر نرخ ارز و طلا در کشور داشته باشد.»
کاووسی تأکید کرد: «فعال‌سازی این مکانیزم برمی‌گردد به نوع روابط ایران با اروپا، آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. اگر پیش از جنگ یک مشکل داشتیم، امروز چندین مشکل در سطوح مختلف داریم. در مجلس طرح‌هایی تصویب شده که دسترسی آژانس را محدود می‌کند و این وضعیت فضا را برای گزارش‌های منفی‌تر از سوی نهادهای بین‌المللی فراهم می‌کند.»
تحریم دوباره، بازگشت به نقطه آغاز
وی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: «حتی اگر فردا توافقی بین ایران و غرب حاصل شود، تا زمانی که امکان تبادل بانکی ایجاد نشود، اتفاقی در عمل نخواهد افتاد. در واقع، شرایط فعلی مشابه شرایط قبل از جنگ است؛ با همان سطح تنش و التهاب. اگر اسنپ‌بک عملیاتی شود و تحریم‌ها بازگردد، نرخ ارز و طلا به‌مراتب از سطوح فعلی بالاتر خواهد رفت و بازار شاهد جهش قیمتی شدیدی خواهد بود.»
سارا سمیع شمس
