راهنمای بازدید از موزه بنزین خانه آبادان؛ یادگار صنعت نفت در جنوب ایران

در شهری که نام آن با نفت، پالایشگاه و زندگی کارگری پیوند خورده، موزه بنزین خانه آبادان مثل یادگاری زنده از روزهای اوج صنعت نفت ایران دیده می شود. این موزه فقط یک پمپ بنزین قدیمی نیست، بلکه روایتی عینی از گذشته آبادان و نقش این شهر در شکل دادن به چهره صنعتی ایران به شمار می آید.

میان جاهای دیدنی آبادان، دیدن موزه بنزین خانه تجربه ای متفاوت است؛ جایی که بوی بنزین قدیمی، تابلوهای فلزی شرکت نفت، پمپ های کلاسیک و عکس های سیاه و سفید، شما را به دوره ای می برد که آبادان قلب تپنده اقتصاد ایران بود.

در این راهنمای دستی بر ایران، با پیشینه این موزه، بخش های مختلف آن، ساعت های بازدید، امکانات و دیدنی های اطراف آشنا می شوید تا سفر شما به آبادان، فقط یک گردش شهری نباشد و به سفری به عمق تاریخ و هویت صنعتی جنوب ایران تبدیل شود.

نفت همان خون جاری در پیکر ملت ایران است؛ باید در رگ های همین ملت حرکت کند، نه در مسیر منافع بیگانگان.

-محمد مصدق (رهبر جنبش ملی شدن صنعت نفت)

موقعیت جغرافیایی موزه بنزین خانه آبادان کجاست؟

این مجموعه در نزدیکی ساختمان های قدیمی شرکت نفت، حوالی میدان دریاقلی سورانی و در امتداد مسیر ساحلی رودخانه اروند قرار دارد. از مرکز شهر آبادان می توانید با زمان کمی خود را به این موزه برسانید و دسترسی نسبتا ساده ای دارد.

ساعت های بازدید موزه بنزین خانه آبادان، بهای بلیت و امکانات موجود

این موزه به جز در روزهای تعطیل رسمی، همه روزه فعال است و بازدید کنندگان می توانند در ساعت های تعیین شده از بخش های مختلف آن دیدن کنند.

• در نیمه نخست سال (بهار و تابستان) از ۸ صبح تا ۶ عصر پذیرای گردشگران است.
• در نیمه دوم سال (پاییز و زمستان) زمان بازدید از ۸ صبح تا ۵ عصر در نظر گرفته شده است.

برای بازدیدکنندگان ایرانی، هزینه ورودی موزه مبلغی اندک است و معمولا برای گردشگران خارجی بلیت مجزا صادر می شود. ورود کودکان زیر ۷ سال و همچنین دانشجویان رشته های مرتبط با میراث فرهنگی و صنعت نفت، با ارائه کارت دانشجویی، رایگان خواهد بود.

نگاهی به تاریخ شکل گیری شهر پالایشگاهی آبادان

آبادان از اوایل قرن بیستم، با ساخت پالایشگاه نفت توسط شرکت نفت ایران و انگلیس، به یکی از نخستین شهرهای صنعتی منطقه خاورمیانه بدل شد. ایجاد پالایشگاه، جاده های اختصاصی سوخت رسانی و خطوط لوله، چهره این شهر را دگرگون کرد و آبادان را به شهری مدرن و پر رفت و آمد تبدیل نمود. شکل گیری محله های منظم کارگری و تأسیسات خدماتی، از جمله همین پمپ بنزین تاریخی، یادگار سال های رونق و شکوفایی آن دوران است.

نقش شرکت نفت در رشد و گسترش آبادان

شرکت نفت ایران و انگلیس (AIOC) در توسعه آبادان نقشی تعیین کننده داشت. این شرکت علاوه بر تأسیس پالایشگاه و اسکله های صادراتی، اولین جایگاه رسمی سوخت رسانی در ایران را نیز برای تأمین بنزین خودروها و ماشین آلات صنعتی راه اندازی کرد. این جایگاه بعدها به نام موزه بنزین خانه آبادان شناخته شد و امروز نمادی از آغاز دوره جدید سوخت و انرژی در کشور به شمار می رود.

ثبت ملی جایگاه و هدف از ایجاد موزه

در سال ۱۳۹۵، بنای قدیمی جایگاه سوخت آبادان پس از مرمت و بازآفرینی، با عنوان رسمی موزه بنزین خانه آبادان افتتاح شد. ایجاد این موزه با هدف پاسداشت میراث صنعتی ایران و بازنمایی بخشی از تاریخ معاصر کشور انجام گرفت. امروزه این مجموعه تحت نظارت شرکت نفت و وزارت میراث فرهنگی اداره می شود و هر سال صدها گردشگر داخلی و خارجی را جذب می کند که علاقه دارند تاریخ صنعت نفت ایران را از نزدیک لمس کنند.

معرفی بخش های مختلف موزه بنزین خانه آبادان

موزه بنزین خانه آبادان از چند ساختمان جداگانه تشکیل شده که هر کدام بخشی از داستان صنعت سوخت و نفت ایران را بازگو می کنند. فضای داخلی موزه حال و هوایی نوستالژیک دارد و بازدید کننده با پمپ ها، ابزارها، اسناد و عکس هایی مواجه می شود که زمانی بخشی از زندگی روزمره و صنعتی این شهر بوده اند.

ساختمان شماره یک؛ روایت تصویری آغاز سوخت رسانی

قدیمی ترین بخش موزه، ساختمان شماره یک است؛ ساختمانی آجری با سقف های بلند و پنجره های فلزی که پیش تر محل کار کارکنان جایگاه سوخت بوده است. در این قسمت، روند سوخت رسانی در ایران از دهه ۱۳۰۰ تا امروز با تصاویر، تابلوها و توضیحات مختلف به نمایش گذاشته شده است.

در این سالن می توانید از نزدیک پمپ های دستی، تلمبه های مکانیکی و ابزارهای ابتدایی توزیع بنزین را ببینید. در بخشی از فضا نیز عکس های قدیمی از کارکنان پالایشگاه آبادان و خودروهای کلاسیک که در این جایگاه سوخت گیری می کردند، نصب شده است.

ساختمان شماره دو؛ نمایشگاه ابزار و ادوات نفتی

در ساختمان شماره دو، مجموعه ای از ابزار و تجهیزات مرتبط با پالایش، ذخیره و انتقال سوخت نگهداری می شود. از بشکه ها و ظرف های فلزی قدیمی گرفته تا ادوات دقیق مهندسی و نمونه لباس کار کارگران شرکت نفت، همگی در ویترین ها چیده شده اند. نورپردازی گرم و حال و هوای صنعتی این فضا، شما را به یاد کارگاه ها و سوله های دهه ۳۰ و ۴۰ خورشیدی می اندازد.

ساختمان شماره سه و حیاط موزه؛ خودروهای سوخت رسان و آثار روباز

اسناد تاریخی و اشیای خاص موزه بنزین خانه

در ویترین های این بخش، مجموعه ای از اسناد دست نویس، قبض های قدیمی سوخت، نقشه های فنی پالایشگاه و عکس های تاریخی کارگران آبادان قرار دارد. یکی از دیدنی ترین قسمت ها، دفترچه های حسابداری شرکت نفت مربوط به دهه ۱۳۲۰ است که در آنها قیمت فروش بنزین به ریال ثبت شده و تصویری از اقتصاد آن روزگار ارائه می دهد.

جاذبه های گردشگری نزدیک موزه بنزین خانه آبادان

بازدید از موزه بنزین خانه معمولا نقطه شروع خوبی برای گشت و گذار در میان دیگر دیدنی های آبادان است. این شهر بافتی تاریخی و فرهنگی دارد و هنوز می توان ردپای شکوه دوران اوج صنعت نفت را در آن دید. در فاصله ای نه چندان دور از موزه، چند مکان جذاب وجود دارد که بهتر است در برنامه سفر خود به آبادان فراموش نکنید.

کلیسای سورت گاراپت؛ یادگار ارامنه آبادان

کلیسای سورت گاراپت از قدیمی ترین کلیساهای جنوب ایران و یادآور حضور جامعه ارمنی در آبادان است. این کلیسا در سال ۱۹۴۰ میلادی به دست کارکنان ارمنی پالایشگاه ساخته شد و معماری ساده ولی چشمگیری دارد. نمای آجری، گنبد کوتاه و صلیب های سنگی از ویژگی های اصلی آن محسوب می شود. فاصله این بنا تا موزه بنزین خانه چند دقیقه بیشتر نیست و بازدید از آن فرصتی مناسب برای لمس همزیستی فرهنگی در آبادان است.

بازار مرکزی آبادان؛ نبض تپنده شهر

بازار قدیمی و شلوغ آبادان در فاصله کمی از موزه قرار دارد. بوی ادویه های جنوبی، صدای فروشندگان عرب زبان و تنوع گسترده کالاها، فضایی متفاوت و زنده ایجاد کرده است. در این بازار می توانید خرمای درجه یک، پارچه های بومی، عطرهای عربی و ادویه های خاص جنوب را تهیه کنید. بازار مرکزی فقط محل خرید نیست؛ بخش مهمی از هویت اجتماعی آبادان است که ریشه آن به سال های رونق نفتی شهر بر می گردد.

آبادان؛ روایت تاریخ سوخت ایران در یک موزه

موزه بنزین خانه آبادان صرفا یک جایگاه سوخت قدیمی نیست؛ بلکه بخشی از حافظه صنعتی و جمعی ایرانیان را در خود نگه داشته است. این مکان یادآور روزهایی است که آبادان دروازه ورود صنعت مدرن و فناوری به کشور به حساب می آمد. اگر در سفر به جنوب ایران علاقه دارید تاریخ و فرهنگ را همزمان تجربه کنید، بازدید از این موزه و دیدنی های اطراف آن را در برنامه خود قرار دهید.

دستی بر ایران پیشنهاد می کند در سفر به خوزستان، این موزه را در کنار جاهایی مانند موزه نفت مسجدسلیمان و موزه صنعت نفت اهواز ببینید تا تصویری کامل تر از تاریخ نفت و انرژی در ایران به دست آورید.