خانه ماپار اهواز؛ تاریخچه، نقشه و عکس

یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی اهواز در نزدیکی رود کارون، خانه ماپار است؛ بنایی قدیمی با حیاطی زیبا که از نمادهای معماری خوزستان محسوب می‌شود. خانه ماپار اهواز با نظارت سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۰ خورشیدی به ثبت ملی ایران رسید و بازسازی شد. امروزه نیز محلی دلنشین برای گردشگران است تا زمانی را در کنار نخل خمیده و زیبای آن به استراحت بگذرانند و از نوشیدنی‌های سنتی شربتخانه ماپار میل کنند. در این نوشتار، به معرفی این خانه تاریخی اهواز، تاریخچه و جاذبه‌های آن می‌پردازیم.

خانه ماپار اهواز کجاست؟

آدرس خانه ماپار اهواز، محله نادری، خیابان سلمان فارسی، خیابان خوانساری، پایین‌تر از خیابان کافی،‌ پلاک ۵۵۱ است. موقعیت مکانی دقیق این خانه را در نقشه زیر مشاهده می‌کنید:

برای دریافت اطلاعات کامل از خانه ماپار اهواز صفحه اینستاگرام آن را ببینید. شماره تماس آن نیز 06132923290 است.

تاریخچه و معرفی خانه ماپار

نام بنا از نام صاحب خانه، عبدالمجید ماپار، گرفته شده که از ثروتمندان و تاجران دوره قاجار بوده است. قدمت خانه ماپار را به دوره پهلوی اول، رضاشاه، نسبت می‌دهند؛ یعنی حدود ۱۰۰ سال پیش. پس از مرگ صاحبخانه، حکومت پهلوی خانه ماپار را تصرف کرد. سپس، با سقوط دوره پهلوی و بعد از انقلاب سال ۱۳۵۷ خورشیدی، خانه ماپار در اختیار سازمان میراث فرهنگی اهواز قرار گرفت. این خانه یکی از جاذبه‌های فرهنگی کشور به شمار می‌رود.

همان‌طور که می‌دانید اهواز جزو کلان شهرهای ایران و مرکز استان خوزستان در جنوب کشور است. بسیاری از بناهای قدیمی اهواز تخریب شده‌اند؛ اما هنوز تعدادی از بناهای تاریخی این شهر برپا هستند و بازسازی شده‌اند. ازجمله آثار تاریخی این شهر، خانه ماپار اهواز است که گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. کافه ماپار و شربتخانه معروف آن طرفداران بسیاری دارد که با حضور در این فضای سنتی، از منوی خانه ماپار اهواز نوشیدنی دلخواهشان را انتخاب و نوش جان می‌کنند.

از ویژگی‌های درخور توجه این بنا، درخت نخل موجود در حیاط خانه است که تنه‌ای خمیده دارد. این نخل پربار و زیبا در کنار دیگر درختان کهنسال خانه طراوت و جلوه‌ای زیبا به آن بخشیده‌اند. به‌دلیل خمیده‌بودن نخل ماپار، به آن لقب «نخل قهرکرده» داده‌اند. فیلمبرداری مستند «قهر نخل» نیز در خانه ماپار اهواز انجام گرفته است.

معماری و خصوصیات خانه ماپار اهواز

اولین چیزی که در خانه ماپار توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند، سردر آن است. سردر این خانه دارای تزیینات آجرکاری بسیار زیبا به‌شیوه آجرچینی خفته و راسته است. در این سبک آجرچینی، از هر دو آجر به‌کاررفته در کنار هم، یکی از به‌صورت افقی و خفته و دیگری به‌صورت عمودی قرار می‌گیرد. در بیشتر خانه‌های قدیمی اهواز، از این سبک استفاده شده است.

پس از پشت سر گذاشتن سردر، حیاط زیبای خانه و ساختمان آن مقابل رویمان قرار می‌گیرد. ساختمان خانه ماپار بنایی دوطبقه و با زیرزمین است که مساحت آن به ۵۵۰ متر مربع می‌رسد. سقف بنای این خانه با تیرهای چوبی ساخته شده‌اند. فاصله تیرها از هم حدود ۲۰ سانتی‌متر است.

اتاق‌های خانه ماپار اهواز، شیشه‌های رنگی بسیار زیبایی دارند. در هنگام صبح، تصویر پنجره‌های رنگی خانه داخل آب حوض انعکاس می‌یایند و نمای زیبایی ایجاد می‌کنند. در دو طرف ساختمان، دو حیاط وجود دارند که یکی از آن‌ها پذیرای مهمانان و بازدیدکنندگان است. دور تا دور حیاط درهای قدیمی قرار دارند و در میانه آن، نخلی کهنسال خودنمایی می‌کند.

علاوه بر آن، در میانه حیاط حوضی به رنگ آبی قرار دارد. هر دو حیاط اطراف ساختمان دارای حوض هستند. همچنین، باغچه‌های سرسبز و گلدان‌های سفالی و قدیمی اطراف حیاط، نمای زیبایی به آن بخشیده‌اند.

کاربرد خانه ماپار در گذر سال‌ها

از سال ۱۳۷۸ خورشیدی، در زیرزمین خانه ماپار کتابخانه‌ای برپا شد. در این کتابخانه کتاب‌های ارزشمند پرشماری در اختیار کتاب‌دوستان اهوازی قرار می‌گرفت و افزون بر آن، برنامه‌های فرهنگی و کتابخوانی مختلفی برگزار می‌شد؛ ازجمله دوره‌های حافظ‌خوانی و تفسیر غزلیات حافظ، همایش بزرگداشت حافظ، شب شعر فردوسی و… .

در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، سازمان میراث فرهنگی اهواز خانه ماپار را به بخش خصوص واگذار کرد تا پس از بازسازی، در معرض بازدید عموم قرار بگیرد. بعد از آن، این خانه مرکزی برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری تبدیل شد. برخی بخش‌ها و فعالیت‌های انجام‌گرفته در خانه ماپار اهواز عبارت‌اند از:

1. نگارخانه: بخشی از خانه به‌عنوان نگارخانه استفاده می‌شود. در این بخش، آثار هنری به نمایش درمی‌آیند و به فروش می‌رسند.
2. عکاس‌خانه: در این منزل تاریخی، لباس‌های محلی خوزستان در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد تا عکس‌هایی جذاب و زیبا بگیرند.
3. شربت‌خانه: در این بخش، نوشیدنی‌های محلی اهواز از قبیل قهوه و انواع شربت مانند مای‌لگاح به فروش می‌رسند. مای‌لگاح یا عرق طارونه نوعی نوشیدنی است که از شکوفه‌های درخت نخل در ترکیب با عرقیجات دیگر درست می‌شود.
4. صنایع‌دستی: در این بخش، اشیای ساخته‌شده به دست بانوان هنرمند اهوازی به معرض نمایش درآمده‌اند. ازجمله این صنایع دستی، کپوهای ساده و رنگی، بافته‌های حصیری مثل زنبیل و طبق و… هستند.
5. رستوران: در این بخش، غذاهای لذیذ و سنتی خوزستان سرو می‌شوند.

افزون بر این‌ها، مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری و میراث فرهنگی خوزستان در خانه ماپار اهواز قرار دارد.

بازدید از خانه ماپار اهواز را از دست ندهید

سبک معماری خانه‌های اهواز بسیار تماشایی است. خانه ماپار اهواز، خانه‌ای تاریخی و بسیار زیباست که گردشگران بسیاری را از داخل و خارج کشور می‌طلبد. اگر با تورهای داخلی یا به‌صورت شخصی به اهواز سفر کردید، ضمن بازدید از جاذبه‌های گردشگری اهواز، به این بنای دیدنی سری بزنید و از منوی خانه ماپار اهواز قهوه یا شربت دلخواهتان را سفارش دهید و در فضای دلنشین آن، نوش جان کنید.

«دستی بر ایران» به شما توصیه می‌کند که با توجه به قرارگرفتن اهواز در منطقه گرمسیری، در فصل‌های سرد به این شهر سفر کنید. اوایل بهار، اواخر پاییز و فصل زمستان برای این سفر بسیار مناسب هستند.

پرسش‌های متداول درباره خانه ماپار

برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست با ما در ارتباط باشید. ما در زمانی کوتاه به شما پاسخ خواهیم داد.

ماپار یعنی چه؟

واژه ماپار معنای ماهپاره یا پاره‌ای از ماه دارد و از نام‌های خانوادگی اصیل در خوزستان است.

ساعات بازدید از خانه ماپار اهواز چه وقت است؟

بازدید از این خانه همه‌روزه از ساعت ۷ صبح تا ۱۱ شب امکان‌پذیر است.

بخش‌های مختلف خانه ماپار اهواز کدام‌اند؟

بخش‌های مختلفی که پس از بازسازی در این بنای تاریخی گردشگری در نظر گرفته شده، عبارت‌اند از: نگارخانه، عکاس‌خانه، شربت‌خانه، کارگاه صنایع‌دستی و رستوران.

عبدالمجید ماپار کیست؟

خانه ماپار نام خود را از صاحبش، عبدالمجید ماپار گرفته است. او یکی از تجار اهوازی بود که در اوایل دوره‌ی پهلوی اول این خانه را ساخت.